پودر کربنات کلسیم ماده‌ای معدنی با فرمول CaCO3 و با فراوانی بالا در طبیعت است که در صنایع مختلف کاربردهای زیادی دارد. اما کربنات کلسیم خوراکی چیست؟آیا هر نوع کلسیم کربنات قابل خوردن است؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که کربنات کلسیم پس از استخراج از زمین دارای ناخالصی‌های فراوانی است. این ناخالصی و ترکیب با سایر مواد ممکن است برای سلامتی انسان مضر باشد. بنابراین هر نوع کربنات کلسیم قابل خوردن برای انسان و یا حتی دام نیست. کربنات کلسیم برای مصارف خوراکی تصفیه شده و دارای خلوص ۹۸ درصد است‌. اغلب برای مصارف خوراکی از کربنات کلسیم رسوبی استفاده می‌شود. اگر چه این نوع کربنات کلسیم نسبت به کربنات کلسیم طبیعی یا زمین گران‌تر است. پودر میکرونیزه کربنات کلسیم یا با مش پایین(ریز دانه) برای مصارف خوراکی مناسب‌تر است.

ساختار و روش تولید کربنات کلسیم

ساختار و روش تولید کربنات کلسیم خوراکی نسبت به سایر انواع کربنات کلسیم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا چنان چه در تولید این نوع کربنات کلسیم از تجهیزات پیشرفته استفاده نشود ممکن است ناخالصی‌های در آن باقی بماند و موجب مسمومیت شود. مهم‌ترین ویژگی کربنات کلسیم خوردنی خلوص بالای آن است. این خلوص باید در حدود ۹۹ درصد باشد. کربنات کلسیم برای مصارف خوراکی پس از تولید باید در بسته بندی‌های کاملا ایزوله قرار داده شود تا هیچ گونه ناخالصی در آن وارد نشود.

از کانی کلسیت همچنین برای تولید یدید کلسیم CaI2، برومید کلسیم CaBr2، کلرید کلسیم CaCl2، و اکسید کلسیم CaO استفاده می‌شود که هریک دارای مصارف دارویی متعددی هستند.

کربنات کلسیم در 7 نوامبر 2017 در سازمان غذا و دارو به‌عنوان یک افزودنی رنگی معاف از صدور گواهینامه تأیید شد. این ماده یک جایگزین برای دی اکسید تیتانیوم در تولید شیرینی‌ها ارائه می‌دهد. از منظر برچسب‌گذاری، برندهای مواد غذایی گزینه‌های مختلفی برای فهرست کردن کربنات کلسیم در ترکیبات خود دارند. از جمله به‌عنوان «رنگ اضافه شده» و «کربنات کلسیم (رنگ»). هیچ محدودیت حداکثر استفاده تجویز شده‌ای برای این ماده اولیه وجود ندارد. اگرچه تولیدکنندگان باید از شیوه‌های تولید خوب (GMPs) پیروی کنند.

 

 

کاربرد کربنات کلسیم خوراکی

کاربرد کربنات کلسیم در صنایع غذایی ، صنایع دارو و غذای دام و طیور است. از کربنات کلسیم به عنوان دارو در موارد زیر استفاده می‌شود:

• جبران کمبود کلسیم در بدن(به خصوص در کودکان و سالمندان و زنان باردار)
• پیشگیری و درمان پوکی استخوان
• درمان مشکلات گوارشی از جمله رفلاکس، ترشح بیش از حد اسید معده و اسهال
• درمان بیماری سندروم روده تحریک پذیر IBS
• درمان مشکلات هایپرفسفاتمی ناشی از نارسایی کلیه
• درمان استئوپروزیس
• درمان تشنج
• کاهش فشار خون

از این ماده برای موارد زیر استفاده می‌شود:

• به عنوان تثبیت کننده
• به عنوان مخمر برای ور آمدن و نرم کردن خمیر
• به عنوان تنظیم کننده PH
• به عنوان اصلاح کننده بافت و طعم و مزه
• به عنوان نگهدارنده
• به عنوان غنی کننده
• به عنوان ماده رنگ دهنده

از کربنات کلسیم قابل خوردن در غذای حیوانات اهلی و به عنوان یک مکمل تغذیه‌ای استفاده می‌شود. همچنین این ماده در تغذیه طیور از اهمیت زیادی برخوردار است. مصرف کربنات کلسیم مخصوص در غذای طیور موجب بهبود کیفیت تخم پرندگان و افزایش ضخامت پوسته آن می‌شود.

مزایا و معایب استفاده از کربنات کلسیم خوراکی

در صنایع غذایی عبارتند از:

• استفاده از کربنات کلسیم در محصولاتی چون آدامس و اسنک‌ها موجب بهبود بافت آن‌ها می‌شود.
• استفاده از کربنات کلسیم در محصولاتی مانند کیک و نان باعث افزایش حجم می‌شود.
• کربنات کلسیم در صورتی که بیش از حد به نان و کیک اضافه شود می‌تواند مزه نامطلوبی را ایجاد کند.

تفاوت کربنات کلسیم خوراکی و صنعتی

تفاوت کربنات کلسیم خوراکی و صنعتی در میزان خلوص آن‌هاست. کربنات کلسیم برای این که قابل خوردن باشد باید کاملا خالص باشد. به منظور اطمینان از این میزان خلوص آزمایشات استاندارد و دقیقی بر روی این نوع کربنات کلسیم انجام می‌شود. در حالی که میزان حساسیت بر روی خلوص کربنات کلسیم صنعتی تا این حد نیست.

انواع کربنات کلسیم خوراکی

انواع کربنات کلسیم خوراکی در مش‌ها (اندازه ذرات) گوناگون تولید و عرضه می‌شود. این نوع کربنات کلسیم از فرآیند تولید کاملا بهداشتی برخوردار است و در بسته‌بندی‌های استرلیزه به فروش می‌رسد. کارخانجات داروسازی و صنایع غذایی اصلی‌ترین خریداران این نوع کربنات کلسیم به شمار می‌روند.

قیمت کربنات کلسیم خوراکی

قیمت کربنات کلسیم خوراکی به نسبت سایر انواع کربنات کلسیم گران‌تر است. زیرا:

• این محصول باید کاملا عاری از ناخالصی باشد و با تجهیزات خاصی تصفیه شود.
• این محصول باید در بسته‌بندی‌های کاملا ایزوله و بهداشتی پک بندی شود.

این عوامل باعث افزایش بهای تمام شده کربنات کلسیم برای مصارف خوراکی می‌شود. همچنین عوامل دیگری مانند مش، قیمت ارز، نوسانات بازار، برند تولید کننده و کیفیت محصول بر قیمت آن موثر هستند‌.

فروش کربنات کلسیم خوراکی

فروش کربنات کلسیم خوراکی توسط تولید کنندگان داخلی و وارد کنندگان محصولات خارجی انجام می‌شود. فروش این محصول اغلب به تولید کنندگان دارو، کارخانجات تولید کیک و شیرینی و تولید کنندگان مواد آرایشی بهداشتی انجام می‌شود. بسته‌بندی‌های کربنات کلسیم برای مصارف خوراکی در وزن‌های مختلفی وجود دارند. از جمله بسته‌بندی‌های رایج در فروش کربنات کلسیم قابل خوردن، بسته بندی ۲۵ کیلوگرمی است.