بنزوات سدیم برای سلامتی خطر دارد یا خیر؟

در رابطه با خطر این ماده در سلامتی اختلاف نظر وجود دارد. برخی بنزوات سدیم را ماده ای بی خطر معرفی میکنند درحالی که عده ای آن را عامل سرطان، بیش فعالی کودکان و دیگر مشکلات سلامتی میدانند. با توجه به اینکه مقدار بنزوات سدیم استفاده شده در محصولات به مقدار کم و بسیار ناچیز است، بعید به نظر می رسد تاثیرات مضری بر بدن داشته باشد. حتی گفته شده است که بنزوات سدیم به تنهایی نمی تواند در روال طبیعی بدن اختلال ایجاد کند، درنتیجه می بایست تحقیقات بیشتری در زمینه شرایط ایجاد اختلال انجام شود.
بنزن ماده ای شیمیایی است که احتمال ابتلا به سرطان را افزایش میدهد. بنزوات سدیم در ترکیب با اسید آسکوربیک، بنزن تولید میکند؛ بنابراین وجود بنزن حاصل از ترکیب بنزوات سدیم با اسید اسکوربیک موجود در برخی نوشیدنی ها نگران کننده است. توصیه می شود محصولاتی که شامل این ترکیبات هستند در معرض گرما، نور و حرارت قرار نگیرند زیرا در این شرایط تجزیه شده و بنزین تولید میشود.

 ساختار شیمیایی بنزوات سدیم
بنزوات سدیم نمکی از اسید بنزوئیک با فرمول شیمیایی (NaC7H5O2) است. شکل ظاهری این ترکیب به صورت جامد سفید پودری، دانه ای یا کریستالی است. با ترکیب بنزوات سدیم با آب، شکل فعال آن به اسید بنزوئیک تبدیل می شود که از مواد غذایی محافظت می کند. این ماده به طور طبیعی در میوه هایی مانند آلو، زغال اخته و سیب نیز یافت می شود. بنزوات سدیم در صنایع غذایی با نام E211 نیز شناخته می شود.

ساختار مولکولی بنزوات سدیم

تولید بنزوات سدیم
اسید بنزوئیک مورد نیاز برای فرآیند سنتز بنزوات سدیم با استفاده از دو روش زیر بدست می‌آید:

اسید بنزوئیک در طی اکسیداسیون تولوئن توسط اسید نیتریک به دست می آید.
همچنین در روشی دیگر با هیدرولیز بنزوتری کلراید و افزودن اسید معدنی به آن اسید بنزوئیک را سنتز می کنند.
در طی یک واکنش اسید-باز، اسید بنزوئیک با هیدروکسید سدیم واکنش می دهد. بنزوات سدیم و آب محصول این واکنش هستند. در نهایت، واکنش به شرح زیر است:

C7H6O2 NaOH → NaC7H5O2 H2O

بنزوات سدیم در آب محلول است و یون سدیم و یون بنزوئیک اسید از حل شدن این ترکیب در آب به دست می آید.

مکانیسم اثر بنزوات سدیم
به طوری که می گویند اسید بنزوئیک از حل کردن بنزوات سدیم در آب به دست می آید و سپس جذب سلول ها می شود. این مکانیسم، و در واقع فرآیند حفظ محصولات، تشخیص می دهد که تخمیر بی هوازی گلوکز توسط فسفوفروکتوکیناز تا حد زیادی کاهش می یابد (تا 95٪) زمانی که pH سلول به 5 یا کمتر می رسد. ذکر این نکته ضروری است که بنزوات سدیم با افزایش اسیدیته غذا از فساد آن جلوگیری می کند و در نتیجه از تکثیر و رشد باکتری ها و قارچ ها در این PH جلوگیری می کند.

کاربردهای بنزوات سدیم

بنزوات سدیم در صنایع مختلف دارویی، غذایی و آرایشی استفاده می شود که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود:

به عنوان یک ماده نگهدارنده و ضد قارچ برای جلوگیری از فساد و رشد کپک ها، قارچ ها و عوامل میکروبی در نوشیدنی ها و غذاهای اسیدی مانند سس سالاد، مربا، چاشنی ها و غیره استفاده می شود.
در ترکیب محصولات آرایشی و بهداشتی مانند محصولات پوستی و خمیردندان به منظور افزایش ماندگاری محصولات و جلوگیری از رشد عوامل بیماری زا
در صنایع شوینده مانند ماشین ظرفشویی و محصولات شوینده فرش
در صنعت داروسازی به عنوان نگهدارنده در تولید شربت سرفه
در پزشکی برای درمان بیماری های مختلف از جمله اسکیزوفرنی، ام اس و غیره
به عنوان درمانی برای اختلالات چرخه اوره و کاهش سطح آمونیاک خون
بازی مواد آتش
صنعت پلاستیک برای افزایش قوام و بهبود کیفیت محصولات
به عنوان یک عامل تثبیت کننده در عکاسی
برای جلوگیری از خوردگی در خنک کننده موتور خودرو
در داروسازی برای صاف کردن، صاف کردن و تمیز کردن سطح قرص ها استفاده می شود
در یک فرمول خوراکی برای مفهوم و درمان التهاب لثه
استفاده از قرص های بنزوات سدیم خوراکی برای اهداف دارویی و سم زدایی آمونیاک
عوارض جانبی رایج بنزوات سدیم

لازم به ذکر است که طبق تحقیقات انجام شده یک سری موارد و عوارض ناشی از مصرف نمک بنزوات سدیم در بدن انسان وجود دارد که در زیر به آنها اشاره می شود:

ارائه
از دست دادن اشتها
پر استرس
عکس العمل های آلرژیتیک
اختلال کمبود توجه بیش فعالی
این عوارض جانبی هنگام مصرف غذا و نوشیدنی های حاوی ماده نگهدارنده بنزوات سدیم رخ می دهد. در نتیجه بهتر است مصرف این مواد را محدود کرده و از غذاهای حاوی مواد طبیعی بیشتر استفاده کنید.

ترکیب بنزوات سدیم با اسید اسکوربیک (ویتامین C) موجود در غذاها و نوشیدنی ها، ماده خطرناک بنزن را تشکیل می دهد که بسیار مضر و سرطان زا است. شرایط مختلف مانند گرما، نور و ماندگاری طولانی محصولات امکان تشکیل بنزن را افزایش می دهد. با این حال، FDA بر اساس تحقیقات انجام شده تا به امروز، سطوح پایین بنزن در نوشیدنی ها را ایمن و قابل اعتماد می داند. در انگلستان، بنزوات سدیم در نوشابه ها با سوربات پتاسیم جایگزین شده است.

MSDS بنزوات سدیم
این ماده شیمیایی موجود در محصولات دارویی نباید با محصولات اسیدی ترکیب شود، زیرا ممکن است باعث تولید مواد شیمیایی مضر برای بدن انسان شود.

بنزوات سدیم توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) یک افزودنی غذایی ایمن در نظر گرفته می شود.
بنزوات با اسید اسکوربیک در نوشابه های گازدار بنزن تشکیل می دهد که ماده ای بسیار خطرناک و سرطان زا است.
بنزوات سدیم می تواند باعث تحریک مجاری تنفسی و سرفه شود.
اگر بلعیده شود باعث تهوع، استفراغ و درد شکم می شود. در این صورت فورا به پزشک مراجعه کنید.
تماس این ماده با پوست و چشم باعث تحریک آنها و عوارضی مانند سوزش چشم و بثورات پوستی می شود.
بنابراین هنگام استفاده از بنزوات سدیم از ایمنی مناسب مانند دستکش لاتکس و عینک ایمنی استفاده کنید. همچنین از قرار گرفتن در معرض طولانی مدت و استنشاق سدیم خودداری کنید