حلالیت دی مانیتول

این ماده حلال در آب است ولی در اتانول، انحلال کمی نسبت به آب دارد و در اتر نامحلول است.

انواع دی مانیتول

مانیتول استنشاقی

از مانیتول استنشاقی برای درمان بیماری ریه در بیماران مبتلا به فیبروز سیستیک استفاده می شود. این بیماری نوعی اختلال ژنتیکی است که روی غدد عرق و دیگر موارد اثر می گذارد. عفونت های ریه، موکوس یا مخاط ضخیمی را تولید کرده که باعث مسدود شدن مسیرهای عبور هوا شده و التهاب و عفونت را بیشتر می کند بنابراین استفاده از پودر خشک استنشاقی مانیتول که عملکرد ریه را بهبود می بخشد گزینه ی مناسبی برای درمان این نوع بیماری است.

قطره چشمی مانیتول

از جمله قطره های چشمی که در درمان آب سیاه به هدف پایین آوردن فشار خیلی بالای چشم به کار می رود مواد هیپراسموتیک است که شامل داروهایی به نام، گلیسیرین و ایزوسورباید و مانیتول است که فقط یکبار در موارد اورژانس تجویز می شود.

مانیتول تزریقی

محلول مانیتول تنها باید از راه انفوزیون وریدی مصرف شود، در صورت نیاز به مصرف این دارو در بیماران مبتلا به کم ادراری یا بی کفایتی کار کلیه، باید قبل از شروع درمان مقداری آزمایشی معادل mg/kg200 به صورت سرم مانیتول 10 درصد و سرم مانیتول ۲۰ درصد به مدت 5-3 دقیقه انفوزیون وریدی شود.

کاربرد دی مانیتول

مانیتول در انواع شیرینی های بدون قند به دلیل کالری پایین استفاده می شود. این افزودنی یک اثر خنک کننده ی قوی ایجاد می کند. و غالبا در آدامس ها، آب نبات ها، دسرهای یخ زده، کیک ها و بستنی ها به عنوان روکش به کار می رود. مانیتول یکی از شیرین کننده های الکلی است که ویژگی ها و خواص بیشماری دارد و در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی، کشاورزی و … مورد استفاده قرار می گیرد.

مانیتول خوراکی

این ماده به صورت طبیعی در اکثر میوه ها و سبزیجات یافت می شود. این ماده در قارچ های تازه و جلبک های قهوه ایی یافت می شود. از این محصول در انواع آدامس ها به عنوان شیرین کننده و در بسته بندی ها و ماشین آلات برای نچسبیدن به قطعات و در محصولات غذایی بسته بندی شده به کار می رود. این محصول جایگزین قند باعث حفظ سلامت دندان ها شده و تاثیر کمی بر قند خون دارد.

مانیتول در کشاورزی

مانیتول غالبا در گیاهان و قارچ ها موجود است. از این محصول جهت تولید کود شیمیایی در کشاورزی استفاده می شود. مانیتول موجود در جلبک ها باعث حفظ تعادل اسمزی سلول های گیاهی شده و باعث می شود سلول ها آب کمتری را از دست بدهند و تحمل بیشتری در برابر استرس های ناشی از خشکی داشته باشند. همچنین وجود این ماده در جلبک ها از تنش دمایی جلوگیری کرده و اختلال رشد ریشه و کاهش رشد گیاه را کم می کند.

مانیتول برای پوست

مانیتول به عنوان ماده ایی مرطوب کننده در محصولات آرایشی و بهداشتی مثل لوسیون ها، مرطوب کننده ها، شامپوها و کرم هابه کار می رود و از خشکی و خارش پوست جلوگیری کرده و باعث شادابی و نرمی پوست می شود.

کاربرد مانیتول در داروسازی

این الکل قندی به عنوان دارویی برای بیماریهایی نظیر، نارسایی کلیه، سکته ی مغزی، ادم ریه و اختلالات چشمی استفاده می شود و عاملی پوشش دهنده به حساب آمده تا مانع اکسیداسیون داروهای حساس در طول فرآیند تولید شود.

مانیتول در خوراک دام و طیور

از این محصول در خوراک دام و طیور به عنوان یک منبع غنی از انرژی استفاده می شود.

خاصیت مانیتول

مانیتول برای جلوگیری و درمان فاز کم ادراری در نارسایی حاد کلیه، درمان خیز مغزی و افزایش فشار داخل جمجمه و فشار داخل چشم، تسریع دفع ادرار مواد سمی و جلوگیری از آسیب کلیوی ناشی از آنها و جلوگیری از همولیز و افزایش هموگلوبین آزاد خون در طی عمل جراحی برداشتن پروستات از راه پیشابراه به کار می رود. این دارو در کبد بسیار ناچیز است. مکانیسم اثر مانیتول دیورتیک اسموتیک است.

تفاوت مانیتول و سوربیتول

این دو ماده نوعی الکل به دست آمده از قند است و به عنوان شیرین کننده های مصنوعی شناخته می شوند. مانیتول دارویی برای کاهش فشار چشم و کاهش فشار داخل جمجمه است در حالی که سوربیتول جایگزین قند است. مانیتول و سوربیتول با وزن مولکولی و فرمول شیمیایی یکسان C6H8(OH)6 هر دو به شکل پودرهایی بدون بو و سفید رنگ هستند و می توانند توسط ساکاریدهای هیدروژنه کننده تولید شوند.

سوربیتول از ذرت تولید می شود در صورتی که مانیتول عمدتا توسط فروکتوز هیدروژنه کننده ی به دست آمده از نشاسته یا ساکارز تولید می شود. تفاوت دیگری که میان این دو نوع از الکل قند است نقطه ی ذوب آنها می باشد. نقطه ی ذوب سوربیتول 201-208 درجه ی فارنهایت و نقطه ی ذوب مانیتول 327-336 درجه ی فارنهایت است. سوربیتول از مانیتول کمی متراکم تر بوده در حالی که مانیتول گاهی گرانول تشکیل می دهد. سوربیتول نصف شکر شیرینی دارد در صورتی که مانیتول 7/0 برابر شیرین است. کالری این دو ماده ی افزودنی متفاوت است. سوربیتول 6/2 کالری در هر گرم در صورتی که مانیتول 6/1 کالری در هر گرم دارد.

عوارض جانبی مانیتول

مانیتول طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، سازمان غذا و داروی ایالات متحده، سازمان بهداشت اتحادیه ی اروپا و کشورهای کانادا و استرالیا و ژاپن ایمن شناخته شده است. مصرف بیش از حد این ماده می تواند باعث آسیب هایی در موارد زیر شود:

• ادراری تناسلی

احتباس ادراری، تشنگی، دیورز زیاد

• دستگاه عصبی مرکزی

سرگیجه، سردرد، تشنج، افزایش فشار داخل جمجمه

• گوارشی

تهوع، استفراغ، خشکی دهان، اسهال

• قلبی عروقی

ادم، ترومبوفلبیت، کاهش فشار خون، افزایش فشار خون، تاکیکاردی، دردهای سینه ایی شبیه آنژین، تب، لرز

• تنفسی

احتقان ریوی

• الکترولیتی

عدم تعادل مایع و الکترولیت، اسیدوز، از دست دادن الکترولیت، دهیدراتاسیون